Chính sách DACA: Cập nhật tình trạng và ảnh hưởng đến cộng đồng Việt.

1. Tên chính sách hoặc chủ đề: Chính sách Hành động hoãn trục xuất đối với người nhập cư trái phép vào Hoa Kỳ khi còn nhỏ (DACA – Deferred Action for Childhood Arrivals)

2. Cơ quan ban hành hoặc liên quan: Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS), Cục Dịch vụ Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ (USCIS), Tòa án Liên bang Hoa Kỳ (đặc biệt là Tòa án Tối cao và Tòa án Khu vực số 5).

3. Nội dung chính của chính sách: DACA là một chính sách được thiết lập vào tháng 6 năm 2012 dưới thời chính quyền Obama, cung cấp sự bảo vệ khỏi bị trục xuất và cho phép những người nhập cư không có giấy tờ hợp lệ đến Hoa Kỳ khi còn nhỏ được cấp giấy phép lao động có thể gia hạn trong hai năm. Để đủ điều kiện, cá nhân phải đến Hoa Kỳ trước 16 tuổi, cư trú liên tục tại Hoa Kỳ kể từ tháng 6 năm 2007, đang đi học, đã tốt nghiệp trung học hoặc có bằng GED, hoặc là cựu chiến binh được giải ngũ danh dự, và không có tiền án trọng tội hoặc các tội nghiêm trọng khác.

4. Nhóm người Việt bị ảnh hưởng: Ước tính có hàng ngàn người Việt nằm trong diện DACA (hay còn gọi là Dreamers). Mặc dù số liệu cụ thể cho người Việt thường được gộp chung với nhóm người châu Á, nhưng cộng đồng này là một trong những nhóm dân cư châu Á chịu ảnh hưởng đáng kể từ chính sách DACA.

5. Ảnh hưởng tích cực/tiêu cực:

• Tích cực: DACA cho phép người Việt thuộc diện này được tiếp tục học tập, làm việc hợp pháp, đóng góp cho nền kinh tế và xã hội Hoa Kỳ mà không phải sống trong nỗi lo sợ bị trục xuất ngay lập tức. Điều này giúp ổn định cuộc sống của họ và gia đình, đồng thời mở ra cơ hội phát triển cá nhân.
• Tiêu cực: Tình trạng pháp lý của DACA vẫn rất bấp bênh do các thách thức pháp lý và phán quyết của tòa án. Chính sách này không phải là con đường dẫn đến thường trú nhân hoặc quốc tịch, khiến những người thụ hưởng DACA luôn đối mặt với sự không chắc chắn về tương lai. Hiện tại, USCIS chỉ chấp nhận đơn gia hạn DACA và không chấp nhận các đơn DACA ban đầu mới.

6. Tổ chức hoặc nguồn hỗ trợ liên quan: Asian Americans Advancing Justice (AAJC), National Immigration Law Center (NILC), United We Dream, các tổ chức pháp lý di trú địa phương, VietLead (một tổ chức phục vụ cộng đồng Việt tại Mỹ), và các văn phòng hỗ trợ pháp lý cộng đồng.

7. Nguồn thông tin hoặc link tham khảo: Trang web chính thức của USCIS (uscis.gov), báo cáo của Migration Policy Institute (MPI), Pew Research Center, Congressional Research Service (CRS), các tổ chức vận động chính sách nhập cư lớn và các kênh truyền thông uy tín.

8. Điểm đáng chú ý đối với cộng đồng: Cộng đồng người Việt có số lượng Dreamers đáng kể đang bị ảnh hưởng bởi sự bấp bênh của chính sách DACA. Việc không có giải pháp lập pháp lâu dài cho nhóm này gây ra căng thẳng và lo lắng cho hàng ngàn gia đình. Cộng đồng cần tiếp tục vận động cho một con đường rõ ràng dẫn đến thường trú nhân hoặc quốc tịch cho Dreamers. Các tổ chức hỗ trợ đang tích cực giúp đỡ trong việc gia hạn DACA và cung cấp thông tin pháp lý cập nhật.

Chính sách DACA, viết tắt của Deferred Action for Childhood Arrivals, là một chủ đề luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng người nhập cư, và không ngoại lệ đối với cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ. Từ khi ra đời vào năm 2012, chính sách DACA đã mang lại cơ hội và hy vọng cho hàng trăm ngàn thanh niên trẻ, những người được đưa đến Mỹ từ khi còn nhỏ và đã coi đất nước này là nhà. Tuy nhiên, với những biến động pháp lý không ngừng, tình trạng của DACA luôn trong vòng bất định, tạo ra không ít lo lắng và thách thức cho những người thụ hưởng, trong đó có nhiều thành viên của cộng đồng người Việt. Việc cập nhật tình trạng hiện tại và hiểu rõ ảnh hưởng của nó là điều cần thiết hơn bao giờ hết.

Tìm hiểu về Chương trình DACA và mục tiêu ban đầu

Chương trình DACA được cựu Tổng thống Barack Obama công bố vào ngày 15 tháng 6 năm 2012, nhằm bảo vệ những người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp, những người được đưa đến Hoa Kỳ khi còn nhỏ, khỏi nguy cơ bị trục xuất. Những cá nhân này thường được gọi là “Dreamers”. Mục tiêu chính của chính sách DACA là cho phép họ được sống và làm việc hợp pháp tại Mỹ mà không phải đối mặt với nỗi sợ hãi thường trực bị trục xuất. Để đủ điều kiện nộp đơn DACA, một cá nhân phải đáp ứng nhiều tiêu chí nghiêm ngặt. Họ phải nhập cảnh vào Mỹ trước sinh nhật thứ 16, phải sống liên tục tại Mỹ từ ngày 15 tháng 6 năm 2007, phải đang đi học, đã tốt nghiệp trung học phổ thông, hoặc đã có chứng chỉ phát triển giáo dục tổng quát (GED), và quan trọng nhất là không có tiền án tiền sự nghiêm trọng.

Những lợi ích mà DACA mang lại là rất đáng kể. Người được chấp thuận DACA sẽ nhận được sự bảo vệ khỏi bị trục xuất trong hai năm, có thể gia hạn được. Ngoài ra, họ còn được cấp giấy phép lao động (work permit), cho phép họ có thể tìm kiếm việc làm hợp pháp, đóng thuế và đóng góp vào nền kinh tế. Ở nhiều tiểu bang, giấy phép lao động này còn giúp họ đủ điều kiện để xin bằng lái xe. Đối với hàng trăm ngàn thanh niên, DACA không chỉ là một tấm thẻ pháp lý mà còn là chìa khóa mở ra cánh cửa đến giáo dục đại học, sự nghiệp và một cuộc sống ổn định hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là chính sách DACA không phải là con đường dẫn đến quyền công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp.

Tình trạng pháp lý hiện tại của DACA và những biến động

Kể từ khi được ban hành, chính sách DACA đã phải đối mặt với nhiều thách thức pháp lý và chính trị. Năm 2017, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nỗ lực chấm dứt chương trình này, dẫn đến một cuộc chiến pháp lý kéo dài tại các tòa án liên bang. Vào tháng 6 năm 2020, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã ra phán quyết bác bỏ nỗ lực hủy bỏ DACA của chính quyền Trump, cho rằng việc chấm dứt chương trình này là tùy tiện và thất thường về mặt thủ tục hành chính. Phán quyết này đã mang lại một sự nhẹ nhõm tạm thời cho những người thụ hưởng DACA và cho phép USCIS (Sở Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ) tiếp tục chấp nhận các đơn gia hạn.

Tuy nhiên, niềm vui này đã không kéo dài. Vào tháng 7 năm 2021, Thẩm phán Andrew Hanen của Tòa án quận phía Nam Texas đã ra phán quyết tuyên bố DACA là bất hợp pháp, cho rằng chương trình này đã được tạo ra mà không thông qua quy trình lập pháp thích hợp. Phán quyết của Thẩm phán Hanen đã cấm USCIS phê duyệt bất kỳ đơn DACA mới nào. Mặc dù phán quyết này không ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng của những người đã và đang thụ hưởng DACA – họ vẫn có thể tiếp tục gia hạn đơn của mình – nhưng nó đã ngăn chặn bất kỳ người nhập cư trẻ tuổi nào mới đáp ứng đủ điều kiện được nộp đơn ban đầu. Tình trạng pháp lý của DACA vẫn đang trong quá trình kháng cáo tại các tòa án cấp cao hơn, khiến tương lai của chương trình này vẫn nằm trong vòng tranh cãi và bất định.

Tác động sâu sắc của DACA đến cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ

Chính sách DACA đã có một tác động sâu sắc và đa chiều đối với cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ. Ước tính có hàng ngàn người Việt nằm trong số những “Dreamers” đủ điều kiện nhận DACA. Đối với nhiều người trong số họ, DACA đã mở ra cánh cửa đến giáo dục và sự nghiệp. Những câu chuyện về những người Việt trẻ tuổi có thể theo học đại học, trở thành y tá, kỹ sư, giáo viên hay chủ doanh nghiệp nhỏ nhờ vào giấy phép lao động của DACA không hề hiếm. Họ đã đóng góp tích cực vào kinh tế và xã hội Mỹ, làm phong phú thêm cộng đồng nơi họ sinh sống.

Tuy nhiên, sự không ổn định của DACA cũng mang lại nỗi lo sợ và bất an kéo dài cho cộng đồng này. Nguy cơ bị trục xuất, mất việc làm hoặc bị chia cắt khỏi gia đình là một gánh nặng tâm lý lớn. Nhiều người thụ hưởng DACA người Việt đã sống ở Mỹ gần như cả đời, tiếng Việt của họ có thể không còn trôi chảy như tiếng Anh, và họ không còn bất kỳ mối liên hệ nào với quê hương Việt Nam. Việc bị trục xuất về một đất nước xa lạ là một viễn cảnh đáng sợ. Ngoài ra, sự căng thẳng và lo âu liên tục về tương lai pháp lý cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của họ và gia đình, đôi khi còn lan rộng ra cả những người thân yêu không phải là người thụ hưởng DACA. Sự bất ổn này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động đến sự ổn định chung của các gia đình và cộng đồng người Việt.

Nỗ lực vận động và triển vọng tương lai của DACA

Trước tình trạng pháp lý không ổn định của DACA, các tổ chức cộng đồng và những người ủng hộ đã không ngừng nỗ lực vận động để bảo vệ chương trình này và tìm kiếm một giải pháp lập pháp lâu dài. Các tổ chức như Immigrant Legal Resource Center (ILRC), Asian Americans Advancing Justice (AAAJ) và nhiều nhóm hoạt động vì quyền của người nhập cư khác, bao gồm cả các tổ chức người Việt tại Mỹ, đã và đang làm việc không mệt mỏi để cung cấp thông tin pháp lý, hỗ trợ gia hạn DACA và gây áp lực lên các nhà lập pháp. Mục tiêu cuối cùng là thông qua một đạo luật như Dream Act, có thể tạo ra con đường dẫn đến quyền thường trú nhân và cuối cùng là quốc tịch cho những “Dreamers”.

Tuy nhiên, con đường này đầy rắc rối và thách thức chính trị. Sự chia rẽ lưỡng đảng tại Quốc hội Hoa Kỳ khiến việc thông qua bất kỳ đạo luật di trú toàn diện nào trở nên khó khăn. Mặc dù có sự ủng hộ rộng rãi từ công chúng cho các Dreamers, nhưng việc biến sự ủng hộ đó thành hành động lập pháp cụ thể vẫn còn là một trở ngại lớn. Các nhà hoạt động và cộng đồng vẫn tiếp tục kêu gọi các nhà lập pháp hành động, nhấn mạnh những đóng góp to lớn của những người hưởng DACA và sự cần thiết của một giải pháp nhân đạo và ổn định. Dù tình hình chính trị có thể khó đoán, hy vọng về một giải pháp lâu dài vẫn luôn được nuôi dưỡng bởi sự kiên cường của cộng đồng và các nỗ lực vận động không ngừng nghỉ.

Các nguồn hỗ trợ và lời khuyên cho người thụ hưởng DACA và gia đình

Trong bối cảnh DACA vẫn đang đối mặt với những thách thức pháp lý, việc nắm bắt thông tin chính xác và tìm kiếm sự hỗ trợ phù hợp là vô cùng quan trọng đối với những người thụ hưởng và gia đình họ. Lời khuyên hàng đầu là hãy luôn theo dõi tình trạng pháp lý của DACA và đảm bảo rằng bạn nộp đơn gia hạn DACA kịp thời, trước khi giấy phép hiện tại hết hạn. USCIS vẫn đang tiếp nhận và xử lý các đơn gia hạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại tìm kiếm trợ giúp pháp lý từ các tổ chức phi lợi nhuận chuyên về di trú hoặc các luật sư di trú có kinh nghiệm.

Không nên tự mình nộp đơn nếu bạn không chắc chắn về quy trình hoặc nếu tình huống của bạn có bất kỳ sự phức tạp nào. Những sai sót nhỏ trong đơn có thể dẫn đến việc bị từ chối. Hơn nữa, hãy hiểu rõ quyền của mình, biết những việc cần làm và không nên làm nếu bạn gặp phải các quan chức di trú. Việc xây dựng một kế hoạch dự phòng cho gia đình cũng là điều cần thiết trong trường hợp xấu nhất xảy ra. Các tổ chức cộng đồng người Việt cũng là một nguồn tài nguyên quý giá, họ thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo thông tin và có thể giới thiệu các dịch vụ pháp lý uy tín. Luôn giữ liên lạc với các tổ chức này để nhận được những cập nhật mới nhất và sự hỗ trợ cần thiết.

Chính sách DACA vẫn là một vấn đề pháp lý và nhân đạo cực kỳ phức tạp, liên tục thay đổi và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng trăm ngàn cá nhân, trong đó có một bộ phận đáng kể thuộc cộng đồng người Việt. Dù có những biến động không ngừng, sự kiên cường và khả năng thích nghi của những người hưởng DACA, cũng như sự đoàn kết của các cộng đồng ủng hộ, là minh chứng cho tinh thần không ngừng phấn đấu vì một cuộc sống ổn định và tốt đẹp hơn. Chặng đường phía trước có thể còn nhiều gian nan, nhưng hy vọng về một giải pháp lâu dài và nhân văn để những “Dreamers” có thể thực sự coi Hoa Kỳ là quê hương vững vàng vẫn luôn hiện hữu trong tâm trí của mỗi người.